Taco van Hoek, EIB
‘Ouderen niet uit hun huizen jagen’
'Verhuizen is voor hen de laatste optie'
Het zou goed zijn voor de doorstroming als ouderen zouden verhuizen naar bijvoorbeeld appartementen, zei minister Ollongren. Maar slechts 2 procent van de ouderen is bereid te verhuizen, blijkt uit cijfers van het EIB. “Je kunt en wilt ze toch ook niet dwingen”, zegt directeur Taco van Hoek. Gelukkig is dat ook niet de oplossing.
Tekst • Jaap Hoeve
Taco van Hoek (60) is directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB).
Wat was de aanleiding om dit te onderzoeken? “We waren ooit bezig met een onderzoek naar de bevolkingskrimp in Groningen. Ouderen zouden dichter bij voorzieningen, dus in de centrumdorpen, willen wonen. Maar we zagen nauwelijks verhuisbewegingen, de prijzen in de kernen stegen niet harder dan elders en ook makelaars zeiden er niets van te merken. Iets vergelijkbaars heb ik gezien bij inschrijvingen op seniorencomplexen. Er wordt algemeen aangenomen dat daar veel vraag naar is, maar bij oplevering blijkt de animo blijkt tegen te vallen.” Hoe komt dat volgens u? “Als je ouderen de vraag voorlegt of ze ooit willen verhuizen naar bijvoorbeeld een appartement zonder trappen met zorgvoorzieningen in de buurt, zeggen veel mensen ja. Maar dat betekent nog niet dat ze ook meteen willen verhuizen. Als het erop aan komt stellen mensen die verhuizing vaak zo lang mogelijk uit. Ze zien het als een laatste optie, niet als iets voor nu. 80-plussers verhuizen wél vaker. We weten uit ander onderzoek dat ouderen vrij honkvast zijn en daar hebben ze vaak ook goede redenen voor.” Heeft dat grote gevolgen voor de woningmarkt? “Blijkbaar is de gedachte dat jongeren graag willen wonen in de woningen van ouderen.”
Is dat niet zo? “Als dat zo is, waarom wordt er dan volop ingezet op de bouw van appartementen in binnensteden? Als er zo veel behoefte is aan eengezinswoningen in een groene omgeving, waarom bouwen we die dan niet? Maak dat dan mogelijk. Daar vragen wij al jaren aandacht voor. Het gaat overigens niet alleen om extra woningen in groene omgevingen. Er is behoefte aan meer woningen in alle segmenten. De oplossing is in ieder geval niet om ouderen uit hun huizen te jagen. Dat levert ook niet meer woningen op.” Wat zou dan wel een oplossing zijn? “Als er behoefte is aan meer eengezinswoningen in een groene omgeving, moet dat mogelijk zijn. Als je goed zoekt, zijn er vele geschikte locaties te vinden en daar hoeven we echt geen natuurgebieden of unieke landschappen voor op te offeren. Ik ben er zelfs van overtuigd dat er heel wat plekken zijn die mooier worden als we er – op een verantwoorde manier – woningen neerzetten. De overheid moet dan wel ruimte bieden om goede woonomgevingen te laten ontstaan en minder met geboden en verboden werken. De overheid moet zich richten op ruimtelijke kwaliteit, op de omgevingskwaliteit en het beschermen van de belangen van de omwonenden en minder op wat voor woningen er gebouwd moeten worden en hoeveel. De regulering is doorgeschoten en dat is de belangrijkste belemmering voor voldoende passend woningaanbod voor zowel jonge als oudere mensen. Als we de rolverdeling tussen overheid en markt goed inrichten, dan is er geen reden waarom vraag en aanbod op de woningmarkt niet goed op elkaar afgestemd kunnen zijn.”